Je wilt het niet, maar het kan tóch gebeuren: met je vacaturetekst sluit je bepaalde groepen uit (of spreek je ze minder aan). Als je je er niet bewust van bent, dan kun je daar weinig aan doen. De traditie van onze taal leidt nu eenmaal tot gebruik ervan dat niet zo neutraal is als het lijkt. Een kwestie van bewustwording. Wil je de volgende keer de valkuilen vóór zijn en met jouw vacaturetekst een diverser publiek aan spreken dan voorheen? In deze blog deel ik mijn tips voor inclusievere vacatureteksten. Zo krijg je toegang tot meer talent.
Gebruik geen taal gericht op een bepaald geslacht
De tijd dat er in een vacaturetekst (m/v) stond, ligt gelukkig al enige tijd achter ons. Want niet je geslacht, maar je talenten en vaardigheden bepalen wie de beste persoon voor een baan is. Neemt niet weg dat er nog steeds veel vacatures subtiel naar een bepaald geslacht toegeschreven zijn. En da’s niet zo gek eigenlijk. Want wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat de schrijver van de tekst de ideale persoon voor de baan vaak al heeft gevisualiseerd. En dus is een tekst voor een zorgmedewerker vaak erg vrouwelijk, terwijl de tone of voice voor een directiefunctie veel mannelijker is. Hoe zorg je voor een meer genderneutrale inhoud en toon? Schrijf niet vanuit de derde persoon (dus: hij of zij heeft drie jaar ervaring), maar spreek de lezer direct aan. “Je hebt bij voorkeur drie jaar ervaring”. Zo omzeil je het probleem. Kijk ook kritisch naar formuleringen als ‘harde werker’ of ‘krachtige aanvoerder’ die erg mannelijk aanvoelen. En vermijd ook termen die vrouwelijk van toon zijn, zoals empathisch, betrokken en punctueel.
Vermijd vaktaal
De allerbeste sollicitant hoeft niet per definitie iemand te zijn die al veel ervaring in jouw branche heeft. Sta je juist open voor nieuw bloed met een frisse kijk op de business? Minimaliseer dan de hoeveelheid vaktaal en jargon in je vacaturetekst. Dit soort taal ontmoedigt professionals uit een andere branche. De termen zijn onbekend, daaruit concluderen ze (al dan niet terecht) dat het hebben van branche-ervaring wel belangrijk zal zijn. Met het gevolg dat ze niet besluiten te solliciteren. Jammer, want hierdoor kun je zomaar het grootste talent met de best passende ambitie mislopen.
Kies de functienaam zorgvuldig
Juist in een functiebenaming kan een voorkeur voor geslacht opgesloten zitten. Van cameraman tot directeur, receptioniste of gastvrouw. Het lastige van het Nederlands is, dat veel woorden slechts één vorm hebben die zowel een mannelijke als vrouwelijke vorm representeert. Weet je dat de nadruk van een bepaalde functietitel op een bepaald geslacht ligt? Zoek dan tegenwicht in de rest van je tekst, met woordkeuzes die de scope nadrukkelijk breder maken. Ga ook niet té hard op zoek naar een sociaal wenselijk alternatief. Want als een functietitel niet meer logisch of aansprekend is, bereik je het allerergste: niemand die zich nog in jouw vacature herkent.
Ben kritisch over de functie-eisen die je opneemt
Natuurlijk willen we allemaal de allerbeste kandidaat die aan alle eisen voldoet. Maar hoe realistisch is dat? Een te lange eisenlijst schrikt af. Pel je vacature af en bepaal wat echt de kern van iemands competenties en motivatie moet zijn. Richt daar je tekst op. Een beperkter eisenpakket, maakt je tekst ook nog eens krachtiger. Wanneer je een lijstje ziet met twintig eisen en je voldoet aan tien, dan voelt dat toch beter dan wanneer je van de drie eisen er slechts eentje kunt afvinken. Het gevolg is dus ook dat niet passende kandidaten eerder zullen afhaken. Tegelijkertijd laat je onnodige ballast los.
Ben zuinig met ervaringseisen
Het vragen om een maximaal aantal jaren werkervaring is in Nederland sowieso verboden, maar een minimum mag wel. Ben altijd duidelijk over wat je vraagt. Vervang vage zinnen als ‘minimaal drie jaar relevante werkervaring in de branche’ voor meer concreet taalgebruik. Zeg bijvoorbeeld: je hebt minstens drie jaar een functie gehad met commerciële verantwoordelijkheid. Zorg er tegelijkertijd voor dat je concreet niet verwisselt met specifiek. Want drie jaar commerciële verantwoordelijkheid is een breed begrip. Daarmee sluit je vacaturetekst aan op vaardigheden die je belangrijk vindt. En niet onnodig op iemands werkplek of een noodzakelijke branche.
Benoem je aandacht voor inclusiviteit
Sta je open voor dat andere perspectief, die verrassende kandidaat en een meer diverse groep medewerkers en wil je daarin een voortrekkersrol pakken? Benoem dat in je vacaturetekst. En laat het zien op je website, bijvoorbeeld door ervaringsverhalen van collega’s en echte foto’s. Diversiteit zit immers niet alleen in teksten, maar vooral in mensen!
Uit mijn eigen ervaring weet ik dat inclusiviteit best een complex thema is. Mensen kiezen nu eenmaal snel mensen die op hen lijken. En het aannemen van iemand die niet in het standaard plaatje past, is spannend. Het goede nieuws is dat je als werkgever niet meteen de wereld hoeft te veranderen. Je kunt klein beginnen, met de woorden in je vacaturetekst bijvoorbeeld. Stap vervolgens uit je comfortzone als zich een verrassende kandidaat meldt. Ga het gesprek aan. En spreek met jezelf af dat je je vooroordelen thuis laat. Da’s alles wat er nodig is om de eerste stap te zetten.