Mensen die in jouw organisatie intensief bezig zijn met werving en selectie van nieuwe medewerkers, weten ongetwijfeld welke vragen ze wel mogen stellen. En welke juist niet. Dat is belangrijk, want je kan zo maar in strijd met de Wet gelijke behandeling handelen. Los van het feit dat je natuurlijk geen rechtszaak aan je broek wilt hebben, is het vooral ook ongewenst om sollicitanten ongelijk te benaderen. Zelfs als dit per ongeluk gebeurt. Het risico op terloopse verboden vragen, loop je bijvoorbeeld eerder bij collega’s die een meewerkdag verzorgen of ‘toevallig’ aanschuiven tijdens een sollicitatieproces.
Daarom vandaag vier verboden vragen waarvan alle mensen die in jouw organisatie betrokkenen zijn bij het sollicitatieproces, echt moeten weten dat ze niet gesteld mogen worden.
Ben je vaak ziek of onlangs nog ziek geweest?
Vragen die gaan over iemands gezondheid zijn verboden. Je mag niet vragen naar blessures, ongemakken, chronische aandoeningen, iemands ziektegeschiedenis of die van zijn of haar familie. Wil je wel graag weten of iemand fysiek of mentaal sterk genoeg is om bepaald werk uit te voeren, stel dan deze vraag: denk je dat jij in de juiste conditie bent om dit werk te doen?
Wil je (meer) kinderen?
Je zou denken dat iedereen wel weet dat dit een verboden vraag is. Maar toch wordt hij nog altijd vaak gesteld. Aan vrouwen welteverstaan. Het is echt heel begrijpelijk dat jij als werkgever liever niet iemand in wilt werken die na drie of vier maanden tijdelijk wegvalt wegens zwangerschapsverlof. Aan de andere kant: hoe waarschijnlijk is het dat iemand op zo’n moment komt solliciteren? De kans dat iemand gelijktijdig bewust voor een zwangerschap kiest, is klein. Los daarvan, de wet is duidelijk, je mag deze vraag gewoon helemaal niet stellen. Ook niet aan mannen overigens… Aanvullend, vragen naar de manier waarop iemand kinderopvang wil gaan regelen is ook niet toegestaan.
Ben je verliefd, verloofd, getrouwd?
Best wel lastig dat je niet rechtstreeks naar iemands burgerlijke staat mag vragen. Iemands thuissituatie geeft immers vaak best een goed beeld van hoe iemand is. En met die vraag wil je juist interesse in iemand tonen. Toch mag je deze vraag niet zo stellen. Net zo min als dat je mag vragen of iemand hetero is of niet. Dit soort feiten zijn namelijk allemaal irrelevant voor de uitvoering van werkzaamheden. Het betekent natuurlijk niet dat je helemaal niet mag vragen naar iemands persoonlijke situatie. Nodig iemand bijvoorbeeld uit met de volgende vraag: vertel eens iets meer over wie jij bent als privépersoon.
Op Facebook zag ik dat je veel naar festivals gaat, ben je een feestbeest?
Volgens de AVG mag je niet zomaar op het profiel van sollicitanten rondneuzen. Dit is namelijk niet nodig om informatie in te winnen die gaat over de uitvoering van werkzaamheden. Het is naïef om te denken dat werkgevers dit dan ook nooit doen. Daarom adviseer ik sollicitanten om sowieso altijd zorgvuldig om te gaan met social media. Het is namelijk lastig om te bewijzen dat je niet bent uitgekozen omdat je Instagramprofiel er nogal ‘bijzonder’ uitziet. Gelijktijdig is het belangrijk dat je als werkgever niet in de verleiding komt om naar iemands gedrag op social media te vragen. Daarmee bevestig je namelijk dat je de grenzen van de AVG hebt overschreden. Niet doen.
Iedereen gelijk
De rode draad voor alle verboden vragen is nagenoeg hetzelfde. Je mag niet discrimineren, moet iedereen gelijk behandelen en het is belangrijk dat al je vragen gerelateerd zijn aan de functie en de werkzaamheden waarover jullie met elkaar in gesprek zijn.
In deze blog ging het over verboden vragen, maar er zijn ook andere dingen die je niet mag doen:
- Zonder toestemming een referentie ophalen.
- Inzicht in iemands huidige salarisstrook eisen.
- Nagaan of iemand bepaalde politieke voorkeuren heeft.